صفات الشيعة
امّا بعد اوصيك يا شيخى و معتمدى و فقيهى ابا الحسن علىّ بن الحسين بن بابويه القمىّ- وفّقك اللَّه لمرضاته و جعل من صلبك اولادا صالحين برحمته- بتقوى اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِيتاءِ الزَّكاةِ فانّه لا تقبل الصّلاة من مانع الزّكاة و اوصيك بمغفرة الذّنب و كظم الغيظ و صلة الرّحم و مواساة الاخوان و السّعى في حوائجهم في العسر و اليسر و الحلم و التّفقّه في الدّين و التّثبّت في الامر و التّعاهد للقرآن و حسن الخلق و الامر بالمعروف و النّهى عن المنكر، فانّ اللَّه عزّ و جلّ قال: لا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَيْنَ النَّاسِ و اجتناب الفواحش كلّها و عليك بصلاة اللّيل فانّ النّبىّ صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم اوصى عليّا عليه السّلام فقال: يا علىّ عليك بصلاة اللّيل عليك بصلاة اللّيل عليك بصلاة اللّيل و من استخفّ بصلاة اللّيل فليس منّا، فاعمل بوصيّتى و أمر شيعتى حتّى يعملوا عليه و عليك بالصّبر و انتظار الفرج فانّ النّبىّ صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم قال: افضل اعمال امّتى انتظار الفرج، و لا تزال شيعتنا في حزن حتّى يظهر ولدى الّذى بشّر به النّبىّ صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم بملاء الارض قسط و عدلا كما ملئت ظلما و جورا. فاصبر يا شيخى يا ابا الحسن علىّ و أمر جميع شيعتى
بالصّبر فانّ الْأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُها مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ و السّلام عليك و على جميع شيعتنا و رحمة اللَّه و بركاته و صلّى اللَّه على محمّد و آله»[1].
امام حسن عسكرى عليه السّلام در اين نامه، پس از حمد خدا و درود بر پيامبر و عترت طاهرينش مىفرمايد:
اى فقيه مورد اعتماد من، على بن الحسين بن بابويه القمى، خداوند تو را به كارهاى مورد رضايتش توفيق دهد و از نسل تو، اولاد صالح بيافريند. تو را به رعايت تقوى و برپا داشتن نماز و اداى زكات وصيّت مىكنم، به رعايت تقوى و بر پا داشتن نماز و اداى زكات زيرا كسى كه زكات نپردازد، نمازش قبول نخواهد شد. و نيز تو را سفارش مىكنم به بخشايش گناه ديگران، و خويشتندارى به هنگام خشم و غضب، ارتباط با خويشاوندان، تعاون و همكارى با برادران دينى و كوشش در رفع نيازهاى آنها در تنگدستى و گشادهدستى، بردبارى و كسب آگاهى و معرفت در دين. در كارها ثابت قدم و با قرآن همپيمان باش، اخلاق خود را نيكو گردان و ديگران را به كارهاى شايسته امر كن و از پليدىها باز دار، زيرا خداوند فرموده است: «در بسيارى از سخنان آهسته و در گوشى آنها، هيچ خيرى نيست مگر اينكه ضمن آن، به صدقه يا كار نيك و يا اصلاح بين مردم امر نمايند» [و بطور كلّى] تو را سفارش مىكنم به خوددارى از تمام معاصى و گناهان.
نماز شب را ترك مكن، زيرا پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم در وصيّت خود به
صفات الشيعة / ترجمه توحيدى، ص: 8
علىّ عليه السّلام، سه مرتبه فرمود: «بر نماز شب مواظبت نما. و [آگاه باش] هر كس نسبت به نماز شب بىاعتنا باشد، از ما نيست» پس اى علىّ بن الحسين، تو خود به سفارشات من عمل كن و شيعيان مرا نيز دستور ده تا عمل كنند.
نيز تو را به صبر و پايدارى و انتظار فرج توصيه مىكنم، زيرا پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم فرمود: «بهترين كارهاى امت من، انتظار فرج است». شيعيان ما همواره در غم و اندوه به سر مىبرند تا فرزندم ظهور كند، همان كسى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و سلّم بشارت آمدنش را داده است. او زمين را از عدل و داد پر مىكند، همان گونه كه از ظلم و ستم پر شده است.
پس بار ديگر اى علىّ بن بابويه، تو را به صبر و استقامت توصيه مىكنم و تو نيز به همه شيعيان و پيروان مرا به صبر و استقامت فرمان بده. «به راستى زمين از آن خداست و آن را به هر كس از بندگانش كه بخواهد به ارث مىدهد و عاقبت از آن پرهيزگاران است».
سلام و رحمت و بركت حقّ بر تو و بر همه شيعيان ما، و درود خداوند بر محمّد صلّى اللَّه عليه و آله و سلّم و آل او.[2]
صفات الشيعة / ترجمه توحيدى، ص: 9
چگونگى ولادت
عمر با بركت علىّ بن بابويه از پنجاه مىگذشت و هنوز فرزندى نداشت، لذا نامهاى به محضر مبارك حضرت ولىّ عصر عليه السّلام نوشت و از آن حضرت درخواست كرد برايش دعا كند تا خداوند به او فرزندى صالح و فقيه مرحمت فرمايد.
ابو جعفر بن علىّ الاسود مىگويد: من نامه ابن بابويه را به حسين بن روح، سومين نايب خاصّ حضرت حجّت رساندم. پس از سه روز به من خبر داد كه حضرت براى علىّ بن حسين بن بابويه دعا فرموده و «انّه سيولد له ولد مبارك ينفع اللَّه به و بعده اولاد» به زودى خداوند به او فرزند مباركى عطا مىفرمايد و به سبب او [به مردم] خير مىرساند و بعد از او (شيخ صدوق) نيز فرزندان ديگرى به او (ابن بابويه) مرحمت مىفرمايد.
شيخ صدوق در يكى از كتابهايش به نام «كمال الدين»، ضمن نقل موضوع فوق، اضافه مىكند كه هر گاه ابو جعفر بن علىّ الاسود مرا مىديد كه براى طلب علم و دانش به محضر استاد مىرفتم، به من مىفرمود: اين علاقه و اشتياق تو به علم، تعجّبى ندارد، زيرا تو به دعاى امام زمان عليه السّلام متولّدشدهاى.
مرحوم علّامه مجلسى نيز در كتاب ارزشمند «بحار الانوار»، اين قضيه را از معجزات حضرت ولىّ عصر عليه السّلام دانسته است.[3][4]
[1] ( 1)-« معادن الحكمة في مكاتيب الائمّة» تأليف علم الهدى محمد بن المحسن بن مرتضى الكاشانى، ج 2، ص 265، چاپ جامعه مدرّسين حوزه علميه قم.
[2] ( 1)- اين نامه را اكثر محقّقين و صاحبان تراجم نقل نمودهاند كه از جمله آنها، مىتوان از علامه بحرانى در« لؤلؤة البحرين»، ص 384، محقّق خوانسارى در« روضات الجنّات»، ج 4، ص 273، علامه مجلسى در« بحار الانوار»، ج 50، ص 317 و 318، محدّث نورى در« مستدرك الوسائل»، ج 3، ص 527، قاضى نور اللَّه شوشترى در« مجالس المؤمنين»، ج 1، ص 453، محدّث قمى در« فوائد الرضوية»، ص 281، و علامه شيخ محمّد تقى تسترى در« قاموس الرّجال»، ج 6، ص 474، نام برد.
[3] ( 1)- بحار الانوار، ج 51، ص 335 و 336
[4] ابن بابويه، محمد بن على، صفات الشيعة / ترجمه توحيدى - تهران، چاپ: سوم، 1380ش.
آخرین نظرات